ORD2011: TPACK, ict-integratie en docentontwikkeling

Dit bericht is onderdeel van een verslag van de Onderwijs Research Dagen 2011,
gekopieerd vanaf petrafisser.blogspot.com

Aan het eind van de tweede ORD-dag op 9 juni mocht ik samen met Danielle Townsend een rondetafelbijeenkomst verzorgen. Mijn onderwerp tijdens de rondetafel was de onderzoeksresultaten tot nu toe rondom het ontwikkelen van TPACK door middel van docentontwerpteams en het meten van TPACK. Danielle ging daarna in op de vraag of het professionaliseren van docenten voldoende is om structurele inbedding van e-learning in het onderwijs te bereiken.

Tijdens het gesprek over de onderzoeksresultaten die we tot nu toe op de UT hebben behaald (en waar ik ter ondersteuning een presentatie bij gebruikte) heb ik een aantal punten neergelegd waar wij op dit moment mee "worstelen". Het TPACK model is een mooi model, het is een herkenbaar model, er zullen weinig mensen zeggen dat het niet klopt. Maar.. als je er mee aan de slag gaat om docenten te professionaliseren, hoe doe je dat dan en voor ons nog interessanter: hoe meet je dan of dat wat je hebt bedacht ook effect heeft. Op dit moment wordt er wereldwijd gebruik gemaakt van de TPACK Survey. Ook wij hebben deze vragenlijst in verschillende onderzoeken gebruikt. En we zien ook dat docenten "groeien in hun TPACK" als je ze in docententeams laat werken aan een onderwijsprobleem uit de eigen praktijk waar ze dan ict bij in moeten zetten. Maar als je specifiek kijkt naar wat de TPACK vragenlijst meet, dan zie je dat veel items wel erg algemeen of abstract geformuleerd zijn (bijvoorbeeld "Ik kan ICT-toepassingen kiezen die versterken wat en hoe ik onderwijs geef"). Verder meet de vragenlijst jouw zelfingeschatte TPACK, dat wil nog niet zeggen dat je dat niveau van TPACK ook daadwerkelijk in de praktijk laat zien. Zoals je in mijn presentatie kan zien gebruikt een van onze promovendi meerdere instrumenten om TPACK te meten, waarbij ze de TPACK vragenlijst maar een van de 8 (!) gebruikte instrumenten is.

Er komt ook veel meer bij kijken dan je zelfingeschatte TPACK natuurlijk. Kennis, vaardigheden en attitudes zouden gemeten moeten worden (zoals ik al eerder blogde), maar ook dat wat docenten (in opleiding) in de praktijk laten zien aan materialen, producten en lessen. En het TPACK model blijft een mooi model, maar we moeten blijven benadrukken dat het geen simpele formule is als TK+PK+CK=TPACK. Of zoals ik net zag in een Twitterbericht van Punya Mishra:

punyamishra punya

TPACK model is too static... the world is too dynamic and multidimensional

En dan blijft natuurlijk de vraag: als je het TPACK-niveau van je docenten op orde hebt, is dat dan ook genoeg om de daadwerkelijke structurele integratie voor elkaar te krijgen. En daar ging Danielle verder op in, mede gebaseerd op haar ervaringen met het project MARCHET. In modules van MARCHET (Make Relevant Choices in Educational Technology) leren docenten in het hoger onderwijs hoe zij ICT op een effectieve manier kunnen inzetten in hun onderwijs. Hierbij speelt integratie tussen inhoud, didactiek en technologie (TPACK dus) een centrale rol. Danielle heeft verschillende hypotheses, zoals "een effectieve integratie van ict in het onderwijs kan alleen maar bereikt worden wanneer er een andere kijk op leren wordt ingebed in de organisatie" en "een effectieve integratie van ict in het onderwijs kan alleen maar bereikt worden wanneer het onderwijsontwerp flexibel aangepast kan en gaat worden aan verschillende contexten". Zeker de laatste (maar ook de eerste wel) hypothese sluit natuurlijk heel erg aan bij het TPACK denken. Op 3 oktober organiseert MARCHET een conferentie waarin ICTO-experts, docenten en studenten uit het hoger onderwijs samenkomen om uit te wisselen, te reflecteren en te discussieren over de zin (en onzin?) van ICT in het hoger onderwijs. Dan komen deze onderwerpen vast ook weer aan bod!