TPACK in het Pools!

TPACK in het Pools? Ja! Vandaag was (ben) ik in Warschau om een keynote presentatie en een workshop te geven op een conferentie van het "Centre for Education Development". De organisatoren van de conferentie hadden mij gevraagd om een presentatie te verzorgen over de competenties die docenten nodig hebben in de 21e eeuw en op welke manier die ontwikkeld zouden kunnen worden.

Tijdens de presentatie ben ik eerst ingegaan op "21st century skills", waarbij ik dankbaar gebruik heb gemaakt van het onderzoek dat mijn collega's Joke Voogt en Natalie Pareja hebben uitgevoerd en wat zij recent hebben gepresenteerd op Dé Onderwijsdagen 2010. In mijn presentatie heb ik de belangrijkste "21st century skills" gepresenteerd. Dit zijn volgens het onderzoek van Joke en Natalie onder andere samenwerken, communiceren, ICT geletterdheid, sociaal en/of culturele vaardigheden/burgerschap, creativiteit, kritisch denken, probleemoplos-vaardigheden en productiviteit.

Deze vaardigheden heb ik gekoppeld aan Technology en Pedagogy in het TPACK-model, waarna ik dat model heb uitgelegd en heb aangegeven hoe je dat model zou kunnen gebruiken om een professional development programma vorm te geven. Daarbij heb ik benadrukt dat docenten niet alleen kennis moeten hebben van de afzonderlijke kennisdomeinen Technology, Pedagogy en Content, maar dat zij juist ook kennis moeten hebben van de overlappende gebieden en dat zij moeten beschikken over een soort flexibiliteit om elke keer opnieuw een goede keuze te maken tussen verschillende soorten technologie ter ondersteuning van de vakinhoud en de (vak)didactiek.

Ik werd simultaan vertaald (na elke zin moest ik pauze houden en werd ik direct in het Pools vertaald), dus veel interactie was er niet mogelijk tijdens de presentatie. Maar na afloop kwam er een aantal mensen naar me toe die zeer enthousiast waren over de "simpelheid" van het model als grafische weergaven en tegelijkertijd waren zij zich zeer bewust van de complexiteit die het voor docenten en hun vaardigheden met zich meebrengt.

Tijdens de workshop zijn we hier op doorgegaan met ongeveer 30 personen. Ook deze deelnemers speelden het TPACK-spel en kwamen met erg mooie vindingrijke lesvoorbeelden waarin de T, P en C geintegreerd waren. Een aantal mensen gaf na afloop aan dat ze hiermee door wilden gaan, dus wellicht is er binnenkort een Poolse TPACK!

ADEF ICT Conferentie: Workshop TPACK

Op donderdag 9 december was ik te gast op de ADEF ICT Conferentie, waar ik twee keer achter elkaar een workshop over TPACK mocht verzorgen. Het werden twee interessante bijeenkomsten. Na een korte inleiding over het TPACK model gingen de deelnemers in groepjes aan de slag met TPACK, the game. Dit was net als voorgaande keren een leuke, actieve manier om na te denken over de combinatie van (vak)didactiek en ict en er kwamen leuke voorbeelden en mogelijkheden naar voren. Maar het meest interessante vond ik deze keer de discussie die ik met beide groepen na het spelen van het spel had, namelijk over de Kennisbasis ICT.

Zoals ik al eerder aangaf vraag ik me af of je wel een aparte Kennisbasis ICT zou moeten hebben als je elke keer benadrukt dat het niet gaat om de ICT, maar om de combinatie van ICT, vakinhoud en (vak)didactiek. En niet om de mensen die de Kennisbasis ICT hebben ontwikkeld te kort te doen. Integendeel! Ik denk dat er een mooi stuk ligt waarin ingegaan wordt op de vaardigheden die (in dit geval) tweedegraads docenten zouden moeten hebben als zij voor de klas komen te staan. Maar op mijn vraag of we een losse Kennisbasis ICT zouden moeten willen kwamen inderdaad reacties die er op lijken dat we eigenlijk vakinhoudelijke kennisbases moeten hebben waar de ict in is geintegreerd. Maar we hebben hier een klein beetje te maken met een kip-ei-probleem. Op het moment dat mensen aan het werk waren aan een inhoudelijke kennisbasis was bekend dat er ook gewerkt werd aan een Kennisbasis ICT en daarom werd het ICT-gedeelte tijdelijk weggelaten. De deelnemers gaven aan dat het goed zou zijn om dit nu verder te gaan integreren. Maar: moet dat met de vakinhoudelijke kennisbases? Of met een generieke kennisbasis die blijbaar ook ontwikkeld wordt of gaat worden? Of willen we dan veel te veel?

TPACK workshop ADEF ICT Conferentie

View more presentations from Petra Fisser.

I&I2010: Workshop TPACK

I&I, de vakvereniging voor informatica, informatiekunde en informatietechnologie in het voortgezet onderwijs, organiseert vandaag en morgen haar jaarlijkse I&I conferentie. Samen met Erik Bolhuis van Windesheim verzorgde ik vanmorgen op uitnodiging een workshop over TPACK. De zaal was goed gevuld, en niet alleen met informatici of ict-coordinatoren, maar ook met mensen van bijvoorbeeld Kennisnet en een uitgeverij en docenten uit het vo.

Erik is betrokken geweest bij de ontwikkeling van de Kennisbasis ICT voor de tweedegraadslerarenopleiding en we hebben geprobeerd om een aantal aspecten uit die kennisbasis te koppelen aan het TPACK-model om wat meer handen en voeten te geven aan het model.

Wat opviel tijdens de workshop is dat er naast een pleidooi voor meer aandacht voor ict in de lerarenopleidingen (po en vo) er ook veel meer aandacht moet komen voor ict-integratie in nascholingstrajecten voor zittende leraren. En daarbij moet veel aandacht zijn voor de specifieke context waarin de leraar lesgeeft. Dit punt benadruk ik altijd in mijn presentaties. Een losse ict-cursus voegt weinig toe, je gaat pas ict gebruiken als je het idee hebt dat je er zelf ook echt iets mee kan. Dit werd door de deelnemers aan de workshop beaamd en de vraag was of wij verder willen nadenken hoe je dat zou kunnen inrichten, waarbij TPACK gezien werd als een goed, overzichtelijk model. Daar zijn we al mee aan de slag, hopelijk kunnen we daar binnenkort in de praktijk wat meer ervaring mee opdoen.

Na afloop van de workshop hadden Erik en ik het nog even over de Kennisbasis ICT. Tijdens de workshop benadrukten we dat ict nooit los gezien moet worden van de inhoud en de (vak)didactiek. En dan toch een losse Kennisbasis ICT.. zonder vakinhoud. Wel met een koppeling naar een aantal didactiek-aspecten zoals samenwerken, begeleiden, etc., maar geen koppeling naar meer (vak)specifieke didactische werkvormen.

Dat lijkt tegengesteld aan wat we beweren over de koppeling tussen Technology, Pedagogy en Content, maar volgens mij biedt het veel aanknopingspunten om de ICT Kennisbasis te koppelen aan Kennisbases van de afzonderlijke vakken. In deze kennisbases zijn nog erg weinig ict-aspecten terug te vinden, afgezien van informatie- en presentatievaardigheden en een aantal opmerkingen over didactisch gebruik van ict zonder directe praktische aanwijzingen.

Een nieuwe uitdaging?

Workshop TPACK I&I Conferentie

View more presentations from Petra Fisser.

TPACK-NL, the game & het sjabloon

Op basis van de reacties op en vragen over mijn vorige bericht over "TPACK-NL, the game" en vergelijkbare vragen die Wilfred Rubens op zijn blog stelt heb ik een sjabloon gemaakt van het spel, zodat je het spel kan aanpassen naar je eigen situatie. Het sjabloon is weer te vinden op onze TPACK-NL website.

Wil je bijvoorbeeld inzoomen op een bepaalde groep ict-toepassingen, dan kunnen de Technology kaarten aangepast worden. Wil je het spel gebruiken bij een discussie over een bepaald vak(gebied), dan kunnen de Content kaarten aangepast worden waarbij bijvoorbeeld deelgebieden of kerndoelen op de kaartjes gezet worden. De Pedagogy kaarten kunnen aangepast worden aan de hand van de meest gebruikte didactische werkvormen binnen de school/instelling.

Deze flexibiliteit is overigens een sterk en belangrijk punt binnen TPACK. Je moet ict-gebruik kunnen aanpassen aan een specifieke context (instelling, klas, doelgroep EN docent), vandaar ook de blauwe cirkel die altijd om het model staat. Maar deze flexibiliteit is ook een moeilijk punt als je TPACK aan het ontwikkelen bent. Het vraagt nogal wat van docenten.. zij moeten niet alleen kunnen schakelen tussen verschillende didactische aanpakken die passen bij de inhoud van het vak en bij hun doelgroep, maar nu moeten ze ook nog eens "even" kunnen schakelen tussen verschillende ict-toepassingen (of de keuze maken om geen ict te gebruiken) als de situatie daartoe leidt. Flexibiliteit is een mooi iets, maar het vinden van een balans.. (zie ook mijn eerdere bericht hierover).

Wil je overigens het TPACK-spel "op z'n TPACKs" spelen, kijk dan eens op de website van Matt Koehler..

TPACK-NL, the game

De afgelopen maanden hebben mijn collega Joke Voogt en ik een aantal workshops en colleges verzorgt over TPACK. Naast een algemene introductie over het TPACK model houden we de worskhops/colleges graag zo interactief mogelijk. Daarbij maken we onder andere gebruik van een vertaalde versie van "The TPACK Game", namelijk TPACK-NL, the game. Het idee achter het spelletje is niet zo moeilijk, maar levert leuke/interessante voorbeelden en discussies op rondom de integratie van ict in het onderwijs.

Via onze TPACK-NL website kun je het spel downloaden en zelf spelen. Ter voorbereiding moet je een aantal kaartjes uitprinten en -knippen en deze in 3 verschillende doosjes of zakjes doen. Het idee is dat je individueel of in groepjes uit elk van de 3 doosjes een kaartje trekt en dan op basis van deze 3 kaartjes een realistisch voorbeeld bedenkt van een activiteit die je in een les zou kunnen uitvoeren. Als alternatief kun je ook 2 kaarten uit de doosjes trekken. Op basis van die 2 kaartjes moet een 3e van het missende doosje erbij bedacht worden. Trek je bijvoorbeeld uit de doosjes/zakjes “Pedagogy” en “Content” een kaartje, dan moet je een “Technology” bedenken die past bij de didactische aanpak en het inhoudsdomein en daarna nadenken over een realistisch voorbeeld van een activiteit die je in een les zou kunnen uitvoeren.

Mocht je het spel downloaden en gaan gebruiken dan hoor ik graag wat de ervaringen zijn!

Goed onderwijs met of zonder ict

Larry Cuban blogte vorige week over technologie in het onderwijs. De titel van zijn bericht is High Performing Teachers with Low-Tech Classrooms. Hij verwijst daarbij naar het artikel Brilliance in a box van Amanda Ripley in Slate Magazine. Daarin schrijft Amanda "Classrooms in countries with the highest-performing students contain very little tech wizardry, generally speaking. They look, in fact, a lot like American ones—circa 1989 or 1959. Children sit at rows of desks, staring up at a teacher who stands in front of a well-worn chalkboard."

Op basis van het beschreven onderzoek wordt door beide auteurs geconcludeerd dat zowel low-tech en high-tech toepassingen ingezet kunnen worden om het leerproces van de leerling/student te ondersteunen, maar dat de keuze voor een bepaalde technologie af moet hangen van de doelen van de les, de kennis over het onderwerp, de manier waarop je les wilt geven en last but not least de wil om de technologie te gebruiken. Larry Cuban eindigt zijn bericht met "So I end by repeating what has become a cliche but needs to be said again and again: Good teaching is not about access to and use of high-tech machines, it is about teacher knowing their subjects, establishing rapport with students, and prodding and supporting them to learn.".

En ja, dit moet elke keer opnieuw gezegd worden. En het lijkt misschien een cliche, maar dat is het niet. Wel denk ik dat "good teaching" een combinatie is van kennis over je vak, kennis over je doelgroep, kennis over hoe je je vak moet overbrengen aan je doelgroep en kennis over hoe je dat allemaal zo goed mogelijk kan ondersteunen met behulp van technologie (TPACK dus!). En de ene keer zal dat "gewoon" een boek of een powerpoint presentatie zijn en een andere keer een digibord, smartphone, simulatie, game of iets anders nog geavanceerder zijn!

Creativiteit?

Sinds ik samen met studenten bezig ben met het TPACK model ben ik er steeds meer van overtuigd dat het niet alleen gaat om ict in het onderwijs, maar creatief gebruik van ict in het onderwijs. het "standaard" gebruiken van ict is zeker nuttig en ondersteunend, maar zouden we niet moeten zoeken naar andere manieren van presenteren en visualiseren om er voor te zorgen dat je een goede leeromgeving voor studenten biedt?
Vanmorgen kwam ik via de blog van "Is het nu generatie X, Y of Einstein?" op onderstaand filmpje. Niet inhoudelijk (en helaas niet zo'n beste geluidskwaliteit), maar wel creatief presenteren!

Integrating technology: "just try it"!

An article which I have read a couple of weeks ago (and also showed to my students) keeps popping up in my mind.. it's the article of Mary Burns about "The 5J approach". As many articles that have been published recently the topic is difficulties that teachers face when integrating technology into classroom learning. The author of this article indicates that one cause of this difficulty seems to be the types of technology-related professional development teachers receive (still too focused on learning how to use the software instead of integrating it into someone's own teaching and learning process). And this is not a new message. We know that teachers are using technology, but this use is often related to administration, preparation of documents or displaying a presentation. Using technology as a learning tool for students is a different and more difficult thing. And we still have not figured out why this is the way it is.

In the mean time many researchers (including me and my colleagues) are trying to find out a) why teachers still have difficulties with integrating technology and b) if (if!) we find the answer to this: how can we really help them to integrate the technology in such a way that both teachers and students can benefit from it.

At the moment we are trying to find out if the TPACK framework can be of assistance in this and it looks promising. But it might be interesting to see if we can use the 5J's too. The 5J's stands for technology professional development which is:

• job-related, focused on the core competencies of the classroom, not technology
• just enough, emphasizing increased comfort, not proficiency, with computers and management of limited technology resources
• just in time, meaning teacher are provided with skills as and when needed
• just in case teachers need to plan for contingencies
• accompanied by a "just try it" attitude, wherein instructors apply both pressure and support to compel teachers to use what they've learned.

The first time I saw this list I was triggered by the fifth J: Just try it. And if you look at what the author is writing, she is saying that this J might be the most important of all J's. She states that "central to change is action, and this is where professional development often breaks down. [...] Without application in the classroom, professional development is a waste of time, money, and effort." It is argued in the article that "Only when these five 'J's come together in a systematic way might the story of technology-based trainings have a different ending."

Figure 1: Proposed visual of the 5J model

I tried to put this in a figure (I like visual representations..) that is similar to the TPACK circles. Following the arguements in the article of Mary Burns we should pay attention to all 5 J's in order to have a succesfull technology-based training.

But I propose an alternative.. My suggestion is to support teachers by paying attention to job-related, just enough, just in time and just in case in combination with a little bit more attention to linking this with pedagogy and content (and thereby emphasising the job-related component?) and placing the "just try it" in the middle of the figure like this:

Figure 2: Alternative visual of the 5J model

It is my hope that by paying sufficient (and what is sufficient?..) attention to the other 4 Js, the teacher should be encouraged enough to try things out in his or her classroom.

And yes.. I am also "just trying".. I realise that the overlapping circles are not really the right way to visualise it, because what would be the overlap between job-related and just enough and between all the other components?

But if you have any ideas about the 5 J's, please let me know!

ISSOTL2010: Technology-Supported Reflection in Kuwait

This morning I presented Abdullah Almodaires' work that he carried out during his PhD study. Abdullah's study was about Technology-Supported Reflection in Kuwait. He implemented a new way of supporting field training activities for prospective primary school teachers. A big challenge.. not only did he propose to use a new pedagogical approach, he also introduced new technology to support this. In order to reduce the gap between what students theoretically learn at the university and what they have to do in the schools when they are teaching he did an experiment in which he introduced the reflective practice approach and supported this with an online video-based learning environment. If you are interested in this you can read his dissertation and/or look at the presentation of this morning:

2010 10-21 ISSOTL Technology-supported reflection in Kuwait

View more presentations from Petra Fisser.

TPACK according to... my students!

During the last couple of days my students from the Master program Curriculum Instruction and Media Applications (CIMA) have been writing about TPACK. And... they surprised me (positively)! I already noticed in their previous posts on their blogs that they are taking blogging very seriously and that they don't "just say something", but they are really reflecting ont he topics that we discuss during the lectures. They are not only repeating theory, they are also adding own information, experiences, links to other websites and some of them make their own pictures to support their ideas with visuals. This is also true about their ideas on TPACK. Most of them like the TPACK model and the ideas behind it, but they also recognize that TPACK is not something that a teacher automatically incorporates in his or her regular teaching activities. I can really recommend reading the blogs! You can find them on the right side of this blog.. Enjoy!

Pedagogy and technology

Last week my course was all about pedagogical approaches and this week it's all about technology. You can follow the ideas of my students on their own blogs (see the menu on the rigt side of this blog).

During the past week the students had to post something on different pedagogical approaches and about the way these approaches can be supported by a web-based learning environment. From traditional learning to problem-based and collaborative learning and inquiry and experiential learning, many approaches are mentioned and described. But... most of them from the viewing point of a student. But what about the teacher? Should he/she be able to choose a certain approach based on the topic, audience, assignment, etc., and do this for every teaching or learning activity? Maybe yes, but we know (and I as a teacher know) from practice that you usually choose something that you are familiar with.

Probably the same can be said about the technologies that teachers use. Most of us will use some kind of web-based learning environment such as Blackboard, Teletop or Moodle, just because it's there and the university requires us to use it. Generally speaking (with of course some wonderful exceptions!) within these learning environments nothing really exciting happens. We use announcements and course information and we provide students with a schedule and deadlines for assignments.

To show the students that it is possible to "think out of the box" I let them play with my GPS, Nintendo DS, a camera, and one group played an online game. They had to play a little bit with the technology and after that think about how this "toy" can be used in education and what this means for students and teachers. Most students agreed that students would be very happy to use the technology, but when thinking about the implications for the teachers most comments were related to logistics (the technology has to be there, you have to have time in your curriculum, you have to keep an eye on the students) and to the (low) knowledge, skills and attitude of the teacher. None of the comments were related to pedagogy and only a few were related to the content of a specific course.

This is not surprinsing by the way! First of all I did not ask them to think about the relation between technology, pedagogy and content. And second: for many of them the technology was regarded as a "new" technology for teaching. Getting used to a new technology takes time, getting used to using a new technology in education takes even more time. And... yes... that's where TPACK comes in. As of next week we will discuss the TPACK model in my course and we will discuss how teachers can develop Technological Pedagogical Content Knowledge and what we (as Educational Science and Technology people) can do to support the teachers in acquiring this knowlegde!

TPACK populair

De publicatie die ik samen met Joke Voogt en Jo Tondeur schreef met de titel "Maak kennis met TPACK" in de onderzoeksreeks van Kennisnet is populair! Uiteraard is het document te downloaden via de website van Kennisnet, maar de papieren versie is zo goed als "uitverkocht". Op dit moment wordt er gewerkt aan een tweede druk.

Leuk nieuws natuurlijk! De vraag is natuurlijk waarom dit onderwerp zo populair is. Ik denk zelf dat dat komt omdat het TPACK model er op zich overzichtelijk uitziet met de drie domeinen (rondjes) die in elkaar schuiven en dat het niet zo moeilijk is om te begrijpen wat er bedoeld wordt.

Daarnaast gaat het model uit van de expertise van de docent, namelijk het verzorgen van onderwijs op zo'n manier dat de leerling of student er het beste en het meeste van kan leren. Het model en de achterliggende ideeen proberen de leraar te ondersteunen bij het maken van bewuste keuzes. Niet alleen daar waar het gaat om de keuze voor een specifieke ict-toepassing, maar ook op het gebied van (vak)didactiek in relatie tot ict. Hoe kan je ict gebruiken om een onderwerp inzichtelijk te maken? Hoe kun je ict gebruiken om leerlingen met elkaar te laten samenwerken? Het model zelf geeft overigens geen antwoord op deze vragen, maar het helpt bij het kritisch nadenken over keuzes die je als leraar kan maken. Naast het model zijn er verschillende manieren en werkvormen om na te denken over de keuzes die je kan maken rondom je onderwijs en die hebben we ondertussen toegepast in diverse workshops over TPACK. Het lijkt er op dat het model helpt bij het geven van een nieuwe impuls aan het nadenken over de integratie van ict in het onderwijs. De belangstelling is in ieder geval groot!

Onderzoek TPACK bij video-integratie in het basisonderwijs

Deze week verscheen het afstudeerartikel "LIVE. De potentie van videoberichten in de bovenbouw van het basisonderwijs en de TPACK van docenten" van Maaike Heitink (Onderwijskunde, Universiteit Twente) dat ik samen met mijn collega Susan McKenney begeleid heb. In het artikel wordt een onderzoek beschreven dat in 3 groepen 7 van het basisonderwijs is uitgevoerd rondom de implementatie van videoactiviteiten in het onderwijs.

Tijdens LIVE (Language Instruction through Video-making Experiences) maakten de leerlingen zelf een videobericht over een bepaald onderwerp. Op basis van dat onderwerp moeten zij informatie verzamelen, een verhaal bedenken, deze vertalen naar een videoscript om vervolgens op basis daarvan de video op te nemen en uiteindelijk te monteren. Tijdens het maken van het videoscript en het monteren van de video moesten de leerlingen beelden selecteren en ordenen om tot een kernachtig, goed lopend verhaal te komen. De leerlingen werkten op die manier aan zowel taal-en communicatievaardigheden als aan vakinhoudelijke kennis (want zonder die kennis kun je natuurlijk geen goede video maken).

Tijdens het onderzoek is nagegaan wat de leerlingen hiervan vonden (leuk) en of ze iets geleerd hadden (ja), maar de grootste nadruk lig op de ervaringen van de docenten en de vraag of zij gebruik maakten van Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK) en gerelateerde competenties om de videoactiviteiten op een effectieve manier in het onderwijs te implementeren.

Uit de resultaten van het onderzoek van Maaike blijkt dat de docenten enthousiast zijn over het niveau van de eindproducten en het enthousiasme van de leerlingen. Het toepassen van TPACK is echter niet voor alle docenten vanzelfsprekend. Verschillen tussen de docenten zitten vooral in het toepassen van Technological Pedagogical Knowledge (TPK), het op een didactische manier organiseren van het leerproces rondom video. Het ging hierbij met name om de moeilijkheid van het geven van gerichte feedback op bijvoorbeeld de videoscripts met betrekking tot cameragebruik (en op welke manier hiermee verschillende effecten bereikt kunnen worden) en om het aannemen van een coachende rol zodat het leerproces rondom het maken van video opgang komt en blijft.

Maaike geeft in haar artikel aan dat het opvallend is dat alle docenten aangeven dat ze de videoactiviteiten goed binnen het curriculum vinden passen. Tot nu toe concluderen de meeste studies over het implementeren van nieuw curriculummateriaal in het onderwijs namelijk dat docenten het tegenovergestelde vinden. Een mogelijke reden die Maaike hiervoor geeft is dat de docenten in dit onderzoek zelf mochten kiezen waaraan de videoactiviteiten gekoppeld werden, waardoor de docent zelf kon bepalen welke bestaande onderdelen van het lesprogramma vervangen konden worden door de videoactiviteiten.

Uit het onderzoek blijkt verder dat door het integreren van de videoactiviteiten in het onderwijs de TPACK van docenten gestegen is. Dit kan verklaard worden uit het feit dat de docenten actief bezig zijn geweest binnen dit project en omdat zij achteraf gevraagd werd om een eigen reflectie op het hele proces te geven.

Al met al een zeer interessant onderzoek waar we zeker mee verder gaan!

De C van TPACK

Net nadat ik mijn bericht over de T in TPACK heb geschreven zag ik het bericht dat Punya Mishra en Matt Koehler een film hebben gemaakt over de C in TPACK! Ik ga het verhaal niet verklappen, kijk er zelf maar naar!

De T van TPACK

Naar aanleiding van het TPACK symposium op de ORD, waar discussie ontstond over de T van TPACK, heb ik met een aantal mensen nog eens verder gepraat over het wel of niet "wegintegreren" van de T. De T staat voor Technology, een term die wij over het algemeen vertalen als ict, of binnen de opleiding Onderwijskunde in Twente ook wel als media. De T staat in het model van Koehler en Mishra gekoppeld aan de K (TK) om aan te geven dat het over Technological Knowledge gaat, kennis over ict: kennis over de mogelijkheden en de toepassingen, maar het gaat ook de vaardigheden om ict te gebruiken.

De T komt in het model op 3 andere manieren voor: Technological Content Knowlegde (TCK, kennis over de relatie van ict en vakinhoud en hoe je die vakinhoud op verschillende manieren kan presenteren), Technological Pedagical Knowlegde (TPK, kennis over de relatie van ict en didactiek en hoe didactiek kan veranderen als je ict gebruikt) en natuurlijk bij Technolocial Pedagogical Content Knowlegde (TPCK of TPACK), waarvan Koehler en Mishra zeggen “…at the heart of good teaching there are three components: content, pedagogy and technology, plus the relationship among and between them...” (Koehler & Mishra, 2009).

Het woord "Technology" dat Koehler en Mishra gebruiken is een veelomvattend begrip. Technologie kan volgens hen wijzen op apparaten (bijvoorbeeld een schoolbord, een overheadprojector, een laptop, of een grafische rekenmachine) en het kan betrekking hebben op een omgeving waarin technologie wordt gebruikt (bijvoorbeeld een elektronische leeromgeving, internet, een simulatie, of een online cursus). In de opvatting van Koehler en Mishra hoeft technologie niet alleen betrekking te hebben op digitale technologie, maar is het een neutraal begrip en kan het zowel gaan om traditionele media, zoals het schoolbord en de overheadprojector, en op moderne media, zoals de computer en digitale video. In de praktijk van het onderzoek naar TPACK gaat het echter altijd om digitale technologie.

Toch vind ik het belangrijk om dit te noemen. Het gaat om hulpmiddelen die een docent gebruikt om het onderwijs te verzorgen. Zoals we in onze literatuurstudie ook aangeven was in het oorspronkelijke denken over PCK (Shulman, 1986) ook impliciet een rol weggelegd voor technologie: het gebruiken van analogieën, illustraties, voorbeelden, uitleg en demonstraties om ingewikkelde concepten te kunnen uitleggen behoort ook volgens Shulman juist tot de kerncompetenties van docenten. Waarom dan toch de T? Aan de ene kant vanwege de redenen die ik in een eerder bericht noemde (bijhouden van snelle ontwikkelingen op ict-gebied en het feit dat je altijd rekening moet houden met de manier waarop je je onderwijs ondersteunt), maar de reactie van Pløn Verhagen n.a.v. mijn bericht en het gesprek met hem daarover zorgde ervoor dat ik er nog verder over aan het nadenken ben. Pløn geeft aan dat de T staat voor de gereedschapskennis van de onderwijsontwerper en de leraar, voor kennis van en vaardigheden in het omgaan met onderwijsmedia die vaak complex zijn en niemand komt aanwaaien, ook (aanstaande) leraren niet. Toch moeten docenten er iets mee, omdat de dynamiek van het huidige onderwijs volgens Pløn vraagt om "vaardige en lenige aanpassing van de moderne leraar aan voortdurend veranderende omstandigheden, niet in de laatste plaats als gevolg van ontwikkelingen op het gebied van media en communicatie".

De T van TPACK.. een logisch onderdeel van het repertoire van de leraar, net als vakinhoud en didactiek. Maar ook vakinhoud en didactiek integreren we niet weg. De manier waarop we de vakdidactiek kunnen ondersteunen wat mij betreft dus ook niet. Of, zoals Pløn aangeeft: een leraar moet media naar zijn hand kunnen zetten. Het kunnen gebruiken van media op zo'n manier dat het onderwijs optimaal ondersteund wordt is een vak apart en verdient wat mij betreft dus ook aandacht in de lerarenopleiding (maar wel zoveel mogelijk geintegreerd met vakdidactiek!).

Samenwerking met Gent op het gebied van TPACK

De ORD is een mooie gelegenheid om - naast het volgen van presentaties en discussies - met collega's eens verder te praten over onderzoek en mogelijkheden voor verdere samenwerking te bespreken. Vanmorgen spraken we bijvoorbeeld met onze collega's uit Gent over onze samenwerking op het gebied van ict-integratie in de lerarenopleidingen voor basisonderwijs. Het uitvoeren van de literatuurstudie, waar ik gisteren de resultaten van presenteerde tijdens het TPACK symposium, was een eerste stap in onze samenwerking.

Nu we weten wat er aan wetenschappelijke literatuur beschikbaar is gaan we kijken hoe het staat met de huidige situatie op het gebied van ict-integratie in de lerarenopleiding. Op basis van de case study die Jo Tondeur uitgevoerd heeft in Vlaanderen willen wij een vergelijkbaar onderzoek uitvoeren bij een aantal pabo's in Nederland. Op basis van de uitkomsten van de case studies willen we dan kijken hoe we de ict-integratie (verder) kunnen bevorderen. Dit met het idee dat als pabostudenten tijdens hun  opleiding al voldoende in aanraking komen met ict door goede voorbeelden van hun docenten en door het uitvoeren van specfieke opdrachten op bijvoorbeeld de stageschool, zij ook in hun toekomstige loopbaan meer aan ict zullen gaan doen. Vergelijkbaar onderzoek willen we op de basisscholen zelf gaan uitvoeren.

Het is interessant om een dergelijk onderzoek met meerdere partners te doen. Niet alleen om de resultaten met elkaar te vergelijken, maar ook om samen na te denken over de opzet van het onderzoek en de mogelijke rol van TPACK binnen de lerarenopleidingen.

ORD2010: Ons TPACK symposium, website & Kennisnetboekje

Op 24 juni vond het TPACK symposium plaats dat wij (Joke Voogt en ikzelf) tijdens de ORD organiseerden in samenwerking met onze collega's uit Gent, Jo Tondeur en Johan van Braak. Tijdens het symposium presenteerde ik de resultaten van de TPACK literatuurstudie die wij de afgelopen maanden uitgevoerd hebben. Het literatuuronderzoek gaat in op de wetenschappelijke basis van TPACK, voorbeelden van TPACK in de onderwijspraktijk in het po en vo, manieren om (toekomstige) leraren te ondersteunen bij het verwerven van TPACK en manieren om te meten wat het TPACK-niveau is van deze leraren.

De conclusies uit het onderzoek zijn

• Het wetenschappelijk onderzoek naar TPACK staat nog in de kinderschoenen;
• TPACK is een veelbelovend model, aansprekend en uitgaand van de professionaliteit en de praktijkkennis van de leraar;
• In het TPACK model is nog niet voldoende aandacht voor opvattingen van leraren over leren en lesgeven, terwijl we weten dat dit ook bij de intentie om ict te gaan gebruiken van groot belang is;
• De uitwerking van voorbeelden van ict-integratie binnen specifieke vakgebieden is nog erg kleinschalig en fragmentarisch. TPACK lijkt vooral geschikt voor het voortgezet onderwijs en vakleerkrachten en iets minder voor leraren uit het basisonderwijs, hoewel zij natuurlijk ook altijd met specifieke vakinhouden bezig zijn (maar wel over alle vakgebieden iets moeten weten);
• Het ontwikkelen van TPACK door leraren kan het beste gebeuren op een actieve manier, in een langer traject (niet via 1 vak of cursus) en op basis van praktijkproblemen. Een van de meest effectieve manieren om TPACK te ontwikkelen is door te werken in docentontwerpteams, waarin je samenwerkt aan een praktijkprobleem en op die manier tegelijkertijd werkt aan onderwijsvernieuwing en professionalisering;
• Er zijn verschillende instrumenten ontwikkeld om TPACK te meten, maar dit moet nog verder ontwikkeld worden. De belangrijkste instrumenten zullen ook in het Nederlands vertaald worden.

Dit zijn natuurlijk maar wat highlights uit het hele onderzoek.. Maar: het literatuuronderzoek is natuurlijk beschikbaar voor idereen die daarin geinteresseerd is. En een populaire versie van het onderzoek is uitgekomen in de onderzoeksreeks van Kennisnet! Een heel mooie manier om TPACK verder onder het voetlicht te brengen.

Na onze presentatie was de beurt aan Jo Tondeur die de laatste resultaten van de case study over TPACK in de Vlaamse lerarenopleiding presenteerde. Een interessante vergelijking tussen drie verschillende lerarenopleidingen die op verschillende manieren omgaan met ict-integratie in de opleiding. Ik hoop binnenkort wat meer te kunnen schrijven over de details van het onderzoek en de resultaten daarvan. Voor nu is de informatie ook te vinden op http://www.tpacknl.nl/. Na afloop van beide presentaties was het de beurt aan Jan van Driel om als discussiant en expert op het gebied van PCK iets te zeggen over de toegevoegde waarde van de "T" aan PCK. De discussie in de zaal spitste zich vooral toe op de vraag of het inderdaad nodig is om toch weer expliciet aandacht te vragen voor de "T", of dat die "T" niet zo snel mogelijk "weg-geintegreerd" moet worden.

Ik weet zelf niet zeker of we de T wel willen weg-integreren. In de eerste plaats is de T nog steeds zo'n nieuw en vreemd ding voor veel leraren, dat ik bang ben dat met het weglaten van de T de hele ict-implementatie weer stagneert. En ict ontwikkelt zich nog steeds zo snel, dat er aandacht moet blijven voor nieuwe toepassingen en de manier waarop je die toepassingen kan gebruiken in je onderwijs. Ten tweede denk ik zelf dat de boodschap van het TPACK model echt de integratie is van inhoud, didactiek en ict en dat als je gaat nadenken over je onderwijs, je ook direct moet nadenken over de T-kant. En ja, dat moet een geintegreerd onderdeel zijn (worden) van het standaard repertoire van een leraar, maar dat betekent dus ook dat je altijd rekening moet houden met de T-kant. En dat je elke keer kritisch moet kijken wat voor soort ict je gaat gebruiken in je onderwijs (of wanneer je dat niet doet!).

Onze presentatie over de literatuurstudie:

TPACK, een literatuurstudie

ORD2010: Onderwijs Research Dagen

Van 23 tot en met 25 juni 2010 vinden de Onderwijs Research Dagen (ORD) plaats in Enschede. Tijdens de ORD komt onderwijsonderzoekend Nederland en Vlaanderen bij elkaar om de meest recente bevindingen uit onderzoek met elkaar te delen. De ORD wordt georganiseerd onder auspiciën van de Vereniging voor Onderwijs Research (VOR) en het Vlaams Forum voor Onderwijsonderzoek (VFO).

De ORD werd geopend door Jules Pieters, hoogleraar van onze vakgroep Curriculumontwerp & Onderwijsinnovatie (C&O). Jules lichtte het thema van deze ORD toe, "de lerende leraar als onderzoeker en ontwerper", een thema waar wij in het onderzoek van C&O ook aandacht aan besteden.

Tijdens de ORD zal ik zoveel mogelijk naar sessies gaan over ict in het onderwijs en zal zelf ook een aantal presentaties verzorgen over TPACK (integratie van ict in het onderwijs en in lerarenopleidingen), Taaltreffers (serious game voor woordenschat), en het stimuleren van techniekonderwijs in het basisonderwijs.

SITE2010: TPACK & School development

Nog een TPACK-presentatie. Deze keer van Kirsti Engelien en Kjersti Stundal uit Noorwegen over "Using TPACK as a model for school development". TPACK wordt in dit geval gebruikt om de kennis van de schoolleider in kaart te brengen. In Noorwegen bestaat een nationaal curriculum en daarin is vastgelegd dat bij elk vak iets gedaan moet worden aan het gebruik van ict/digital tools. Ict moet daarbij een natuurlijk en integraal onderdeel zijn van het leren van de leerling. In de case study die gepresenteerd wordt, gaat een school aan de slag om van (bijna) geen gebruik van ict te gaan naar een prachtig voorbeeld van hoe ict gebruikt kan worden in het onderwijs. Om dit te bereiken werd gebruik gemaakt van een strategie die direct te maken had met het onderwijs (de P-component van TPACK) en een meer organisatorische strategie.

De onderwijs-gebaseerde strategie maakte gebruik van het feit dat docenten pas ict gaan gebruiken als het past in hun bestaande praktijk. Door middel van individuele ondersteuning in hun eigen klas ontwikkelden de docenten hun TPACK. De organisatiestrategie vereiste de betrokkenheid van de directie van de school. De directeur is verantwoordelijk voor de implementatie van ict in het onderwijs en moet daarom weten wat het inhoudt, waarom het belangrijk is, wat er moet gebeuren en wat zijn of haar rol is.

Hiervoor werd het TPACK-model aangepast tot een model waarin naast P en T het M-domein van management wordt toegevoegd. Pedagogy bestaat dan uit de vaardigheden om strategieen voor competentieontwikkeling te ontwikkelen, weten hoe teamleren in elkaar zit en weten dat je een rolmodel bent in de organisatie. Technology bestaat uit het beschikbaar maken van infrastructuur, een elo en zelf ook weten hoe bepaalde technologieen werken. Management bestaat uit het bieden van ondersteunen, het stimuleren van mensen en structuren aanbieden waarin mensen kunnen leren en werken. Daar waar de cirkels in het midden bij elkaar komen ontstaat het veld "leadership". Leadership is dus hetgeen dat een directeur uiteindelijk moet hebben om ervoor te zorgen dat ict in de hele school geintegreerd kan worden.

Leuk om iets te horen over een onderwerp waar ik zelf ook altijd mee bezig ben geweest: agendavorming. Hoe betrek je managers bij het hele proces van het implementeren van ict in het onderwijs? We vragen veel van docenten (en van studenten), maar je hebt de hulp van managers (en een kring daarom heen) nodig om het op grotere schaal voor elkaar te krijgen!

SITE2010: TPACK, a literature review

Nog een interessante presentatie over TPACK! Deze keer van Mario Kelly (Hunter College) die een vergelijkbaar onderzoek doet als waar wij op de UT mee bezig zijn rondom “Technological Pedagogical Content Knowledge (TPACK): A Content Analysis of 2006-2009 Print Journal Articles”. Aanleiding voor hem om hier mee aan de slag te gaan is dat als je leest in artikelen over ict in het onderwijs, "ict-integratie" vaak niet goed gedefinieerd is en dat er over het algemeen niet ingegaan wordt op hoe je dat dan meet. Mario gaf aan dat het TPACK-model wellicht wel gebruikt kan worden als een conceptueel raamwerk en dat het een oplossing zou kunnen bieden om valide en betrouwbaar te meten hoe het zit met de ict-integratie in de onderwijspraktijk. Met dit in gedachte heeft Mario een literatuuronderzoek gedaan. Hij heeft daarbij gezocht naar peer reviewed artikelen uit 2006-2009, waarbij het woord TPACK in de titel of in de key words voorkwam. Op basis van deze selctiecriteria kwam hij uiteindelijk op 20 artikelen die hij verder geanalyseerd heeft. Dat deed hij op basis de volgende onderzoeksvragen:

• Op welke manier wordt TPACK toegepast?
• Wordt er beschrijving gegeven van de definitie van TPACK (conceptual validity)
• Wat is het type en de kwaliteit van het bewijs dat opgevoerd wordt in het artikel (betrouwbaarheid)

De belangrijkste bevindingen die Mario presenteerde waren: 

• TPACK wordt op veel verschillende manieren beschreven en toegepast
• er wordt veel geschreven over de impact van interventies op basis van TPACK, maar echte bewijsvoering wordt hier vaak niet voor geleverd
• verschillende soorten onderzoeksmethoden worden gebruikt om de bewijzen te ondersteunen, maar er is maar weinig echt bewijs over validiteit en betrouwbaarheid
• 16 van de 20 artikelen gingen over het meten van TPACK, maar in slechts 3 van die artikelen wordt er iets gezegd over de validiteit van de meting en in slechts 2 artikelen wordt er aandacht besteed aan betrouwbaarheid

Ik ben benieuwd of wij in ons literature review dezelfde bevindingen  krijgen.. het is in ieder geval interessant om de twee onderzoeken naast elkaar te leggen. En.. eigenlijk is het onderzoek van Mario natuurlijk een pleidooi om in je onderzoek en de beschrijving daarvan voldoende aandacht te besteden aan de manier waarop je iets meet, maar ook of je meet wat je eigenlijk wil meten (validiteit) en of het meetinstrument consistent en de resultaten repliceerbaar zijn (betrouwbaarheid).

SITE2010: TPACK meten

Een erg interessante presentatie over TPACK van Kristen Kereluik over "Coding Pre-Service Teacher Lesson Plans for TPACK". Haar onderzoek lijkt op het onderzoek van Judi Harris waar ik eerder over schreef. Naast het meten van de ideeen van (aanstaande) leerkrachten over hun eigen TPACK is het ook goed om te kijken naar wat ze daadwerkelijk doen in de praktijk.

In het onderzoek van Kristen worden de docenten gevraagd om de TPACK survey in te vullen en daarnaast worden de lesson plans van de docenten geanalyseerd nadat ze een vak hebben gevolgd over de mogelijkheden van ict in het onderwijs. De onderzoekers hebben een coderingsschema gemaakt om alle lesson plans te analyseren en alle odnerdelen van het lesson plan in te delen op PK, CK, TK, PCK, TPK, TCK en TPACK (oftewel, alle onderdelen van het TPACK-model).

Nadat alles gecodeerd was hebben de onderzoekers gekeken of ze de uitkomsten daarvan in verband kunnen brengen met wat de docenten hadden ingevuld op de TPACK survey. De uitkomsten daarvan laten zien dat de docenten na het vak significant beter scoren op PK, PCK en TCK. Resultaten waarop geen significante resultaten gevonden werden hadden te maken met CK, TK en TPK. Dit is te verklaren uit het feit dat het vak niet inging op inhoudelijke aspecten en vanwege het feit dat het heel moeiljk is om vanuit een lesson plan iets te zeggen over de Technological Knowledge van iemand.

Uit het onderzoek blijkt verder dat docenten het heel moeilijk vinden om T en P te combineren. Maar: de combinatie P en C lijkt wel goed te lukken. Op basis van die combinatie kan gewerkt gaan worden aan TPACK. Een mooie bevestiging van mijn pleidooi in het vorige bericht :-)

SITE2010: TPACK Roundtable

Vanmorgen ben ik bij een Roundtable discussion geweest, georganiseerd door Robert Horgan uit Canada die zijn PhD onderzoek doet over de integratie van ict in de lerarenopleiding en kijkt hoe het dan zit met TPACK. Interessnat is dat het in dit geval gaat over een lerarenopleiding waar zowel po als vo studenten gezamenlijk studeren. Robert geeft een eerstejaars vak “teaching-foundations course”. Officieel was dit een vak waarin eerst een college van 90 minuten plaats moest vinden. Omdat dit helemaal inging tegen het idee om ict meer te integreren probeerde Robert al vanaf dit eerste college ict te gebruiken. In dit geval gebruikte hij “clickers”. Het voordeel van een dergelijke technologie is dat iedereen iets kan “zeggen” zonder hardop iets te zeggen in het college. Voor verlegen studenten erg prettig...

Naast het college gebruikt Robert “ning” om studenten samen te laten werken en werd er tijdens het werk van de studenten gebruik gemaakt van YouTube, Wiki’s, powerpoints en laptops. De TPACK survey is gebruikt om te kijken hoe de studenten denken over zichzelf in relatie tot TPACK. Ook hier zijn de resultaten weer bemoedigend. De studenten scoren na zijn vak hoger op TK, TPK en op TPACK. Uit het focus group interview dat gehouden werd op basis van de resultaten bleek wel dat studenten het nog lastig vinden om een vertaalslag te maken van wat ze in het vak hebben geleerd en wat ze straks zelf in de klas moeten gaan doen.

Dan ontstaat er een discussie, waarin wordt aangegeven dat er meer aandacht voor P moet zijn, de P moet centraal staan als je met ict bezig gaat. Nu is dat natuurlijk meestal het uitgangspunt in discussies: eerst nadenken over je onderwijs en daarna pas over ict. In het kader van het TPACK-model denk ik zelf dat het van belang is om uit te gaan van de combinatie van P en C, Pedagogical Content Knowlegde, oftewel vakdidactiek. Op de lerarenopleidingen in Nederland (zowel po als vo) die ik ken is er veel aandacht voor vakdidactiek. Daarbij gaat het dus om de techniek (of de kunst!) van het onderwijzen van een specifiek vak. Je bent niet zomaar aan het lesgeven, je geeft les over een vak. Mijn overtuiging is dat als we willen dat studenten en docenten van lerarenopleidingen aan de slag gaan met ict in het onderwijs, ze moeten beginnen met dingen waar ze al goed in zijn, of met dingen die in de praktijk al goed gaan. Op basis van deze goede dingen kun je gaan kijken hoe je daar ict bij in kan gaan zetten. Via deze manier is het integreren van ict minder “eng”, je hoeft niet helemaal van nul te beginnen, je gaat verder binnen je eigen werk en context. En als begeleider of onderzoeker erken je het werk dat de docent/student al gedaan heeft. Want wat is erger dan een onderzoeker (of nog erger: een onderwijskundige ;-)) die binnenkomt en zegt dat het allemaal anders en beter moet?!

SITE2010: TPACK, Interdisciplinarity, mathematics & science

Omdat er zoveel presentaties zijn op SITE en er ook TPACK sessies naast elkaar worden georganiseerd is het onmogelijk om alles te zien.. Dan is het dus handig dat je met z'n tweeen naar een conferentie bent! Terwijl ik bij de presentaties van Judi Harris en Mia Kim Williams zat ging mijn collega Joke Voogt naar de presentaties van Kristen Kereluik, Punya Mishra en Matthew Koehler over "Reconsidering the T and C in TPACK: Repurposing technologies for interdisciplinary knowledge" en van Margaret Niess en Henry Gillow-Wiles over "Advancing K-8 mathematics and science teachers knowledge for teaching with technology through an online graduate program". Hieronder volgen haar aantekeningen (met dank!):

------------- 

1. Reconsidering the T and C in TPACK: Repurposing technologies for interdisciplinary knowledge

• Reconceptualization: Een nieuwe conceptualisering van inhoud in TPACK is nodig als het om interdisciplinaire inhouden gaat; van belang om tegemoet te komen aan de eisen van de 21e eeuw.
• Repurposing (nieuwe doelen): meeste technologie is niet voor onderwijs gemaakt. Je moet dus zorgen dat docenten flexibel zijn/worden in het gebruik van de technologie. Zorg ervoor dat het ‘works for you’

2. Advancing K-8 mathematics and science teachers knowledge for teaching with technology through an online graduate program

Deze presentatie ging over een cursus in de 3-jarige master ‘Interdisciplinary approach for teaching mathematics, science and technology’ voor basischoolleerkrachten. De master werd online gegeven, met alleen in de zomer F2F bijeenkomsten. Om de voortgang van de docenten te kunnen volgen moesten de docenten een elektronisch portfolio bijhouden. Het portfolio bestond (verplicht uit) uit: 4-5 lessen lessen; foto’s; video-analyse van twee lessen; analyse van leerlingwerk (zowel slechte , middelmatige als goede voorbeelden van leerlingwerk); reflecties (vooraf, tijdens en achteraf).

De docenten veranderden in de drie jaar op verschillende aspecten:

1. TPACK levels: herkennen ------ aanpassen (zie voor de niveau’s Niess et al., 2009).
2. Instructie: voornamelijk docent-geortienteerd -------- meer leerling-georienteerd
3. Doel van ICT: tool om te motiveren en te onderwijzen ---- tool om te leren.

Deze veranderingen zijn vastgesteld met behulp van observatie, TPACK self-efficacy survey, Math-Science-Technology survey en interviews.
-------------

Deze keer blijkbaar minder informatie over docentontwerpteams. Wel weer aandacht voor 21st century skills. Vanuit onze vakgroep houdt Joke zich ook bezig met dit onderwerp. Is het een hype? Of is dit echt een nieuw aandachtspunt? Ik denk zelf het laatste. Alhoewel ik er nog steeds niet van overtuigd ben dat al onze (nieuwe) studenten over die vaardigheden zouden beschikken. Eerder reageerde ik al eens op een bericht op de weblog van Wilfred Rubens en gaf ik aan dat ik elk jaar aan onze nieuwe eerstejaars vraag wat ze al hebben, weten en kennen. En elk jaar ben ik stiekem een beetje teleurgesteld.. Misschien hebben we dus wel een dubbeltaak: de docenten EN de studenten voorbereiden op de 21st century eisen!

SITE2010: TPACK & docentontwikkeling

De presentatie van Mia Kim Williams (University of Northern Colorado) was de laatste presentatie die ik vandaag heb bijgewoond. Haar presentatie ging over "Aspiring to Reach 21st Century Ideals: Teacher Educators’ Experiences in Developing Their TPACK". Waar het in principe om gaat is dat als je wilt dat studenten van je lerarenopleiding meer doen met ict in het onderwijs, je zelf als docent van de lerarenopleiding daar ook iets mee moet kunnen. In het project van Mia ging het nog iets verder dan "alleen maar" ict. Het uitgangspunt was dat er meer aandacht moet zijn voor 21st century skills en het gebruik van web 2.0 toepassingen.

Om hier mee aan de slag te kunnen in Colorado werd een professional development programma ogpesteld om de docenten voor te bereiden op het gebruik van web 2.0 toepassingen. De docenten werkten in dit programma samen in web 2.0 omgevingen, zoals wiki's en verschillende Google applicaties. Na afloop werd door middel van een vragenlijst, een interview, reflecties van de docenten en een document analyse gemeten of en hoe de docenten TPACK opgebouwd hadden.

De belangrijkste resultaten waren dat de docenten geen inhoudelijke kennis hadden opgedaan, maar dat het nadenken over technologie vooral didactische veranderingen met zich mee had gebracht. Deze veranderingen werden beinvloed door de technologie, maar ook doordat nagedacht werd over de innovatie van het onderwijs. De kennis over de technologie werd (uiteraard) vooral opgedaan door te oefenen, maar ook doordat de docenten samen met hun studenten een aantal dingen uitprobeerden. Uit het onderzoek lijkt te komen dat TPACK omhoog was gegaan bij de docenten, maar ook hier geldt: meer onderzoek is nodig.

Mijn conclusie: ook hier dus weer de succesformule: Samenwerken met collega's (of met studenten)! Leuk was dat dit keer de samenwerking ook grotendeels online plaatsvond. Of, zoals een van de docenten aangaf tijdens het onderzoek: "the collaboration, because of the technology that was used, was so powerful!

SITE2010: TPACK & Assesment Rubric

Ik ben net bij de presentatie van Judi Harris en Mark Hofer (College of William & Mary, Virginia) geweest over "Testing a TPACK-Based Technology Integration Assessment Rubric". Judi en collega's hebben een instrument ontwikkeld om TPACK te meten. Zoals ik in een eerder bericht al aangaf is de huidige TPACK-vragenlijst een zelfrapportage. Dit is heel belangrijk, maar daarnaast is het volgens Judi ook belangrijk om die gegevens te kunnen vergelijken met wat docenten in de praktijk doen. Idealiter zou je dit meten via een combinatie van zelfrapportage, observaties, interviews en het bestuderen van artifacten (lesson plans, teaching materials). Maar dit kost natuurlijk ontzettend veel tijd... daarom is er een soort tussenoplossing bedacht: een rubric. Deze rubric wordt gebruikt om lesson plans te evalueren.

Voordat het instrument ontwikkeld werd hebben ze eerst een literatuuronderzoek gedaan om te kijken welke instrumenten er op dit moment zijn om TPACK te meten. En dat is op dit moment met name de TPACK survey van Denise Schmidt en afgeleiden daarvan. Maar hoe kijk je nu meer extern naar wat docenten doen? Uiteindelijk vonden ze "the technology integration assessment instrument" van Britten & Cassady (2005), maar dit paste nog niet voldoende in het TPACK-idee. Het instrument van Britten & Cassady werd daarom aangepast en op inhoudsvaliditeit gecheckt door middel van informele feedback van ervaren docenten en curriculumcoordinatoren en formele feedback van TPACK researchers. Op basis van de feedback is de uiteindelijke rubric ontstaan.

De rubric bestaat uit 4 rijen en 4 kolommen en je kunt lesson plans scoren op TCK, TPK (2 soorten, de een meer richting P, de andere meer richting T) en TPACK. De kolommen geven het niveau weer van de verschillende rijen. De rubric is in de praktijk uitgeprobeerd en om te kijken of het instrument betrouwbaar is zijn er diverse analyses uitgevoerd (interrater reliability, internal consistency en test-retest reliability). Op basis van de analyses werden een aantal woorden in de rubric aangepast, waarna de betrouwbaarheid van het instrument hoog bleek te zijn (> .85). De conclusie die daaruit getrokken werd wat dat het een betrouwbaar en valide instrument is, dat ze aan anderen kunnen aanbevelen. In de nabije toekomst gaan zij de rubric zo aanpassen dat het gebruikt kan worden als observatieinstrument.

Na afloop sprak ik nog even met Judi en ik heb met haar afgesproken dat wij een Nederlandse versie van de rubric gaan maken en die in de praktijk gaan testen. Ook de TPACK survey gaan we in het Nederlands vertalen. Geinteresseerd? Laat een berichtje achter!!

SITE2010: TPACK, Science & Video

Vanmiddag was ik bij een presentatie van Richard Hechter van de University of Manitoba (Canada) over "Using Online Videos in the Science Methods Classroom as Context for Developing Preservice Teachers’ Awareness of the TPACK Components". Een interessante presentatie in de context van science onderwijs, maar een wat vagere in de context van TPACK...

Wat Richard presenteerde was dat hij gebruik maakt van YouTube om de studenten kritisch na te laten denken over science onderwerpen. Het voorbeeld dat hij daarbij gebruikte was een video die op YouTube te vinden is over glowing mountain dew. Volgens het filmpje kan je mountain dew (=frisdrank) laten gloeien door 3/4 uit het flesje te halen, bij de overige 1/4 baking soda (zuiveringszout) erbij doen, dan waterstofperoxide erbij doen, schudden, en het gloeit!

Maar... als je dit in het echt gaat doen, dan lukt het helemaal niet... De studenten van Richard wisten dit niet, keken naar de video, vonden het geweldig en wilden het zelf doen! Al het spul stond klaar, dus ze konden het zelf gaan doen en natuurlijk lukte het niet. De grote vraag was: waarom niet? En dit was de aanleiding om verder onderzoek te doen door de studenten. Eerst keken ze naar een ander filmpje. Daar lukt het wel! Waarom? Omdat ie er stiekem een glow stick in had gedaan.. De vraag is dan waarom het dan niet aan het begin meteen ging gloeien. Dit is omdat een glow stick uit twee delen bestaat, inner en outer vloeistof. Als je nu de mountain dew neemt en je doet er waterstofperoxide in, dan gebeurt er niets. Doe je er dan baking soda bij, dan gebeurt er nog steeds niet. Maar doe je het inner spul van een glow stick erbij: glow!! Dit hele proces voerde Richard samen met zijn studenten uit als een onderzoek in de klas. De studenten stelden allerlei vragen, stelden hypotheses op en gingen uitproberen totdat hun mountain dew uiteindelijk ook gloeide.

Tot zover een interessant voorbeeld van onderzoekend leren bij natuur & techniek.. (hoewel.. hoe kan het nou dat het wel ging gloeien met vloeistof uit een glow stick? wat zit er eigenlijk in een glow stick?).

Maar waar zat nu de TPACK? Zonder dat Richard het TPACK-model had uitgelegd aan zijn studenten vroeg hij na het experiment of de studenten konden aangeven waar in het hele proces de onderdelen van TPACK zaten. De studenten waren redelijk (wat is redelijk??) in staat om de verschillende onderdelen te benoemen. Een "interessante" aanpak.. Helaas gaf Richard niet aan wat hij verder doet met deze resultaten. Het zou interessant zijn om te horen wat dit betekent voor de TPACK-kennis van de studenten en met name hoe ze dat dan toepassen in hun klas.

SITE2010: Reflectie op ons TPACK Symposium

Een paar korte opmerkingen over ons symposium..

• Het symposium was druk bezocht. Daar waar veel andere zalen bijna leeg zijn (door een te groot aanbod aan presentaties waarschijnlijk), was onze zaal helemaal vol;
• Het symposium gaf een mooi beeld van onderzoek dat gedaan wordt in de VS, Kuwait en Ghana;
• De onderzoeken van Ghaida, Douglas en Punya laten zien dat het werken in docentontwerpteams effect heeft op de houding van mensen ten aanzien van ict in het onderwijs en ook effect kunnen hebben op de professionele (inhoudelijke) ontwikkeling van de leden van een docentontwerpteam;
• De onderzoeken van Ghaida, Douglas en Punya laten zien dat het werken in docentontwerpteams kan bijdragen tot een verhoogde TPACK bij de deelnemers, maar ook dat we nog verder moeten onderzoeken hoe de relatie docentontwerpteam-TPACK in elkaar zit en hoe het een het ander kan bevorderen;
• Het onderzoek van Denise gaf wat meer inzicht in de TPACK-vragenlijst. Je kunt erover discussieren of het meten van eigen ideeen over houding en vaardigheden voldoende is om conclusies op te baseren. Toch is de maat waarin iemand zelf denkt wel of niet vaardig te zijn in een bepaald iets van groot belang als je gaat kijken of je datgene ook daadwerkelijk in de praktijk gaat toepassen. Wat dat betreft lijkt de huidige vragenlijst mij prima om in verder onderzoek te gebruiken.

Al met al een symposium waarin we weer meer contacten hebben kunnen leggen met andere TPACK-ers, waarin Ghaida en Douglas hun werk hebben kunnen presenteren en ik zeker weet dat we hier mee verder gaan als we weer terug zijn in Nederland!

SITE2010: Ons TPACK Symposium (deel 2)

Na het eerste deel van het symposium en een korte pauze is tijdens het tweede deel van het TPACK sympoisum Douglas Agyei als eerste aan de beurt. Ook Douglas is een van onze PhD studenten en hij presenteert zijn onderzoek dat hij uitvoert in Ghana bij studenten van de lerarenopleiding wiskunde rondom "Developing Technological Pedagogical Content Knowledge through Teacher Design Teams". Uit het onderzoek van Douglas bleek dat er in Ghana meer training nodig is binnen de lerarenopleiding met betrekking tot het gebruik van ict op zich en de integratie van ict in wiskunde onderwijs. Een professional development programma werd opgezet en de docenten in Ghana gingen werken in docentontwerpteams. In deze teams moesten ze een wiskunde onderwerp kiezen, technologie kiezen om dit onderwerp te ondersteunen, activiteiten voor in de klas ontwerpen, deze activiteiten uitvoeren en evalueren.

Douglas heeft tijdens dit onderzoek gemeten wat de impact is van het professional development programma en heeft gekeken naar TPACK en het werken in docentontwerpteams. Hij gebruikte daar onder andere het self-efficacy instrument "STEBI" voor. De self-efficacy (het gevoel van bekwaamheid) van de docenten was significant gestegen na het werken in de docentontwerpteams. Het samenwerken met andere docenten (een nieuwe onderwijsbenadering) werd erg gewaardeerd. Daarnaast hebben de docenten allemaal TPACK kunnen integreren in hun lessen. Interessant is dat uit het onderzoek blijkt dat niet alleen de TPACK-vaardigheden gestegen zijn, maar dat de wiskunde docenten ook hun kennis van de inhoud (content) konden verhogen. De docenten waren tevreden met hun eigen resultaat, niet in de laatste plaats omdat hun studenten ook enthousiast waren over het resultaat!

Na de presentatie van Douglas is het de beurt aan Ann Thompson, Denise Schmidt en Evrim Baran over "The Continuing Development, Validation and implementation of an Instrument to Assess Teacher Development of TPACK". Een meetinstrument is ontwikkeld en wordt op dit moment al breed gebruikt (ook door onze PhD studenten). Het meetinstrument is een "self-report", oftewel degene die de vragenlijst invult geeft aan hoe hij/zij zelf denkt over de stellingen die daar gepresenteerd worden. Het is dus geen objectief meet- of observatieinstrument, maar het geeft wel aan hoe mensen zelf denken over hun TPACK-vaardigheden. Denise Schmidt geeft een toelichting op de ontwikkeling van de vragenlijst. Het artikel van het totale verhaal is ook te vinden in het Journal of Research on Technology in Education (helaas moet je voor het complete artikel een inlogcode hebben). De vragenlijst bestond oorspronkelijk uit ruim 70 vragen. Deze vragenlijst is uitgeprobeerd bij 124 studenten van een lerarenopleiding en op basis van betrouwbaarheidsanalyses werd de vragenlijst aangepast. Sommige vragen werden veranderd/duidelijker gemaakt en vragen die niet bijdroegen aan hetgeen gemeten moest worden werden weggelaten. De uiteindelijke vragenlijst bestaat uit 47 items.

Interessant is dat de vragenlijst op heel veel verschillende plekken gebruikt wordt, in verschillende landen en bij verschillende vakgebieden. Het zou mooi zijn als we alle gegevens van alle onderzoeken kunnen verzamelen en daar dan analyses op uit kunenn voeren. Een soort basisartikel als uitgangspunt voor toekomstig onderzoek?

SITE2010: Ons TPACK Symposium (deel 1)

Vandaag is ons symposium over TPACK. Na een introductie door Joke Voogt, mijn collega van de vakgroep Curriculumontwerp & Onderwijsinnovatie, presenteert Ghaida Alayyar haar PhD onderzoek dat ze bij ons uitvoert. Ghaida doet haar onderzoek rondom TPACK in de lerarenopleiding in Kuwait. Het onderwijs in Kuwait is redelijk traditioneel opgezet: docentgecentreerd en weinig ict-integratie. Er worden wel ict-vakken gegevven, maar die zijn over het algemeen facultatief en het vak dat verplicht is gaat met name in op computergebruik en is niet geintegreerd met vakinhouden. Op TPACK-gebied is daar dus nog wel te bereiken! Tijdens Ghaida's onderzoek hebben studenten van de lerarenopleiding die specialiseren in science samengewerkt in docentontwerpteams van 4 personen: een T-persoon, een P-persoon, een C-persoon en een projectleider. Het docentontwerpteam moest een lesplan ontwerpen en ervoor zorgen dat ze in de klas een scienceles konden geven waarin ict een duidelijke rol had. Voor en na het werk van de docentontwerpteams nam Ghaida een aantal vragenlijsten af m.b.t. de houding van de studenten ten aanzien van ict en hun TPACK-vaardigheden. Wat betreft de TPACK-vaardigheden bleek dat de studenten vooraf wel vertrouwen hadden in hun PK- en CK-vaardigheden (dus Pedagogy en Content), maar minder overtuigd waren van hun TK-vaardigheid. Ze gaven aan helemaal geen vertrouwen te hebben in hun TPACK-vaardigheid. Maar: na het werken in de docentontwerpteams geven alle studenten aan dat hun TPACK-vaardigheid significant omhoog is gegaan! Ghaida's onderzoek probeert onder andere te kijken of het werken in een docentontwerpteam kan leiden tot TPACK-vaardige studenten van de lerarenopleiding. De resultaten van het onderzoek dat zij presenteren zijn bemoedigend, maar op dit moent is het nog moeilijk te zeggen of dit komt door de design teams. Het lijkt er wel op, maar er is meer tijd nodig om dit in de praktijk te testen. En dat is Ghaida ook aan het doen!

Na Ghaida's presentatie is Punya Mishra aan de beurt die een presentatie geeft over "Developing TPACK by design in a Master’s Program". Punya legt nog even kort het TPACK-model uit en geeft daarna aan dat als we het over educational technology hebben, dat we het a) over allerlei soorten technologie hebben, van elo en mobieltje en digiborden en camera's tot pennen en boeken en b) niet al deze technologieen oorspronkelijk bedoeld zijn voor het onderwijs. We zijn aan het "re-purposen" van technologie om het geschikt te maken voor het onderwijs. Hier komt het idee van Learning Technology by Design vandaan. Deze benadering laat docenten samenwerken aan technologische oplossingen voor een vakdidactisch probleem. Deze docenten maken eerst een micro design (eerste prototype of versie om te testen), dan een macro design (een uitgebreidere versie) en daarna reflecteren op wat je bereikt hebt in relatie tot alles aspecten van het TPACK-model, oftewel "looking at the Total PACKage".

Na deze introductie geeft Punya aan hoe hij dit toepast in zijn masterprogramma. Een van de voorbeelden die hij gaf sluit aan bij de keynote presentatie van vanmorgen: het maken van een video. Studenten moeten zelf een onderwerp kiezen, literatuur zoeken over het onderwerp, nadenken over de video, de video maken en presenteren op een website. Het voorbeeld van zo'n video die hij ook in Twente liet zien over schaduw (wat is schaduw, wat denken kinderen dat schaduw is en misconcepties over dit onderwerp) is hier te vinden (kijken tot aan het eind!!).

Maar de vraag is natuurlijk weer of deze benadering ook echt werkt. Wordt de TPACK-vaardigheid verhoogt door deze manier van werken? Punya heeft dezelfde vragenlijst gebruikt als Ghaida en ook uit zijn gegevens blijkt dat de TPACK-vaardigheid gestegen is na het werken door Learning Technology by Design.

Mooie resultaten van beide onderzoeken! Veelbelovend ten aanzien van zowel TPACK-ontwikkeling en het werken in docentontwerpteams! Nu een korte pauze en dan begint deel 2 van ons symposium.

SITE2010: TPACK SIG Meeting

Vanmorgen om 8 uur was ik aanwezig bij de TPACK SIG Meeting. Er was veel interesse voor deze Special Interest Group: er was plek voor 50 mensen in de zaal, maar er stonden nog minstens 10 extra mensen achterin (waaronder ik...)! Een van de punten die besproken werd is wat de SIG kan betekenen voor de leden. De wiki werd direct genoemd, een plek met veel up to date informatie en de meeste TPACK-gerelateerde publicaties. De wiki wordt echter op dit moment niet gebruikt als wiki, mensen durven niet eigen informatie toe te voegen. Interessant is dat de aanwezige Amerikanen blijkbaar meer gewend zijn om op verschillende manieren samen te werken. Als mogelijke toepassingen worden classroom 2.0, ning en Zotero genoemd. De laatste toepassing kende ik nog niet, maar het is een tooltje (een firefox extension blijkbaar) waarmee je onderzoeksbronnen kan verzamelen, beheren, citeren en delen. Mocht er gekozen worden voor een andere omgeving dan de wiki (voor mij hoeft dat niet overigens..) dan worden gebruikersvriendelijkheid en het niet laten overstromen van je mailbox met allerlei meldingen genoemd als belangrijke voorwaarden om eventueel een nieuwe omgeving te kiezen.

Naast de communicatiemogelijkheden voor de SIG wordt ook nog even nagedacht over het verder promoten van TPACK. Als grapje noemt iemand dat je t-shirts zou moeten kunnen uitdelen aan mensen die iets interessants hebben gedaan op TPACK-gebied. Dat bestaat natuurlijk al, maar blijkbaar wist niet iedereen dat. Het is wel een interessant idee. Geef een docent die mooi onderwijs met TPACK-ingredienten heeft gemaakt een cadeautje. Naast de waardering die je op die manier uitspreekt kan het wellicht werken als pr richting collega-docenten. Op diezelfde manier wordt gedacht over onderzoek en er wordt gesproken over awards voor dissertaties, best articles, etc. Het uitreiken van die awards kun je natuurlijk weer aangrijpen om reclame te maken voor TPACK.. Misschien klinkt het wat "Amerikaans" in de oren, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik het wel een goed idee vind: in plaats van klagen over allerlei zaken (of mensen) die niet werken of niet snel genoeg gaan: mensen in het zonnetje zetten die wel goed werk verrichten!

De SIG Meeting laat mij in ieder geval zien dat TPACK "booming" is en dat het goed is dat wij er ook mee aan de gang zijn!

SITE2010: de conferentie is begonnen!

Ik ben deze week op de SITE conferentie in San Diego. Speciaal voor "newcomers" zoals ik werd vanmorgen om 8 uur al een bijeenkomst georganiseerd om ons wegwijs te maken in SITE, de verschillende sessies, manieren om betrokken te raken bij SITE en vooral om duidelijk te maken dat SITE "a friendly society" is, waarin je gezamenlijk kan werken aan onderzoek, ict en onderwijs. En... ik krijg mijn eerste "ribbon" :-).

Deze week staat voor mij in het teken van TPACK. Op de UT zijn we druk bezig met TPACK en onderzoek of het TPACK-model gebruikt kan worden in ons werk rondom ict-integratie en docentontwikkeling. Op dit moment zijn we onder andere bezig met een literature review, interviews op scholen, een project samen met Gent en we hebben intensief contact met Punya Mishra, een van de "uitvinders" van TPACK. Samen met hem, zijn collega Matthew Koehler (de andere uitvinder) en een aantal anderen organiseren we een symposium over TPACK. Wij zijn morgen aan de beurt.

Via dit blog een update van mijn TPACK-belevingen deze week! Op dit moment is de opening druk aan de gang en worden verschillende awards uitgedeeld, onder andere aan Chris Dede die later ook een keynote presentatie zal geven, voor zijn grote bijdrage aan het veld van ict in het onderwijs.