SITE2011: TPACK, wat hebben we geleerd?

Tijd voor een terugblik op de conferentie en dan met name naar de TPACK-gerelateerde dingen, oftewel: wat hebben we geleerd?

1. Er gebeurt heel veel op het gebied van TPACK. Niet alleen in de Verenigde Staten, maar het TPACK-virus verspreid zich over de hele wereld. We hebben presentaties gezien van ervaringen in Amerika, Australie, Azie, Afrika en Europa. Instrumenten worden in allerlei talen vertaald en ingezet, leraren in opleiding gaan actief aan de slag en eigenlijk is overal de boodschap: Yes we can! (om maar even in Amerikaanse termen te spreken).
2. Er gebeurt ook nog heel veel niet. We zijn allemaal op kleine schaal bezig, ik heb geen voorbeelden gezien of gehoord waarbij het gelukt is om binnen een hele lerarenopleiding of op een hele school bezig te zijn met TPACK. Het zijn met name specifieke vakken waar TPACK aan gekoppeld wordt.
3. We zijn het wiel niet allemaal apart aan het uitvinden. We weten wat er aan ideeen, werkwijzen en instrumenten beschikbaar is en proberen gebruik te maken en te leren van elkaars ervaringen. Of het nu gaat om het gebruiken van elkaars vragenlijsten of het delen van ervaringen rondom de "learning by design" benadering, we weten de belangrijkste bronnen te vinden en - misschien nog wel belangrijker - deze bronnen zijn graag bereid om hun materialen en ervaringen te delen.
4. Het TPACK model is een beeld, een situatieschets van waar we naar toe willen. Het geeft houvast en een soort "checklist" zodat we ervoor zorgen dat we altijd aan de combinatie inhoud, didactiek en technologie denken. Het is echter geen implementatie- of professionaliseringsmodel!
5. TPACK ontwikkelen bij leraren (in opleiding) lijkt het beste te lukken als je heb actief laat werken aan het ontwerpen en ontwikkelen van lesmateriaal dat ondersteund wordt met ict en dat daarna ook echt in de praktijk toegepast kan worden.  TPACK ontwikkel je echter pas echt als je meerdere keren ervaring hiermee opdoet.
6. TPACK is te meten. Belangrijk daarbij is echter dat je meerdere instrumenten gebruikt (vragenlijsten, observaties, beoordelen van lesplannen, interviews) om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van de zelfingeschatte TPACK en de werkelijke TPACK van iemand. Daarnaast is het belangrijk om niet een (1) keer te meten, maar in ieder geval voor en na een specifieke interventie en het liefst nog vaker over een lagere periode.
7. TPACK meten is lastig. Het interpreteren van de resultaten van je meting is lastig. Je meet bijna nooit alleen de losse cirkels van het model, maar meestal de overlap tussen 2 of 3 cirkels. Dat maakt dat je van te voren heel goed moet weten wat je precies wilt gaan meten en welke professionaliseringsslag je wilt gaan maken. Relatief simpele analyses van de uiteindelijke resultaten is niet afdoende.

Grotendeels zijn bovenstaande punten een bevestiging van wat we voor de conferentie al dachten en deels ook al wisten. En ook dat is wat mij betreft een grote meerwaarde, we zitten blijkbaar op de goede weg. Ik hoop dat we het komende jaar weer een stap verder kunnen zetten, waarbij we wat mij betreft praktijk en onderzoek moeten blijven koppelen aan elkaar, zodat praktijk en onderzoek ook iets aan elkaar blijven hebben. Hier op de conferentie wordt die combi praktijk-onderzoek de "Twente approach" genoemd en is men zeer geinteresseerd in onze ideeen en aanpak. En daar mogen wij dan weer best trots op zijn!